Erkek infertilitesinde hormonlar çok önemlidir. Cinsel sağlığı ve üreme sağlığını çok hassas bir denge üzerinde üretilen hormonlar kontrol eder.
Hormonlar temel olarak beyinde en yüksek kontrol merkezi olan hipotalamus denilen merkezden başlayan sinyaller ile kontrol edilir. Bunun hemen altında bulunan hipofiz bezi beyindeki hormonal dengeyi kontrol ederken buradan salgılanan hormonlar erkek genital sistemini düzenler.
Önemli Başlıklar
Hormonal Bozukluklar İnfertilite (Kısırlık) Yapar mı?
Böbrek üstü bezi de hormonal dengenin önemli bir bölümünü oluşturur. Erkeklerde hipogonadizm infertilitenin önemli bir bölümünü oluşturur. Sperm sayısı normal, oligospermik veya nonobstrüktif azospermi olan erkeklere bakıldığında ortalama üçte birinde testosteron seviyesinin normalin altında olduğu görülmektedir.
Primer testiküler yetmezlik denilen durumda testosteron seviyeleri düşük ve bunu kontrol eden hormonların düzeyi ise yüksektir. Hipogonadotropik hipogonalizm ise erkek infertilitesinin ilaç tedavisine en iyi yanıt veren türünü oluşturmakla beraber hem testosteron seviyelerinin hem de bunları kontrol eden hormonların seviyelerinin düşüklüğüyle beraber dikkat çeker.
Ergenliğin Azospermi ile İlişkisi
Testosteron düşüklüğü ve hipogonalizm erkeklerde ergenliğe giriş yaşının gecikmesiyle ilk olarak kendisini gösterir. Yaşıtları ergenliğe giren çocuklarda ergenliğe girememe, boyunda uzama olmaması, gelişme geriliği, küçük ve yumuşak testisler rastladığımız klinik durumlardır.
Normal bir ergenlik sonra hipogonadizm oluşmuş ise genel vücut kıllanmaları ve yapıları normal olan erkeklerde muhtemelen ergenlik sonrası oluşan testiküler hasara bağlı olarak hormonal dengeler bozulmuştur. Hipogonadotropik hipogonadizm sperm sayıları belirgin düşük olan erkeklerin %1’inden azında görülür.
Hipogonadotropik Hipogonadizm (Hipo-Hipo)
Biraz önce belirttiğimiz gibi hipo-hipo durumlarında hem testosteron seviyesi hem de üreme sistemini kontrol eden FSH ve LH hormonlarının ileri derecede düşük olduğunu görürüz. Bu durum doğuştan olabilmesine karşı daha sonrada karşımıza çıkabilir.
Doğuştan olduğunda oldukça nadir görülen bir hastalıktır. Çok nadir bir hastalık olan KALLMANN SENDROMU’nda hipo-hipo durumu yanında çok ilginç bir şekilde kişinin koku almasının da bozuk olduğu görülür. Bu tabloya tabii ki azospermide eklenir. Bu nedenle azospermik erkeklerde koku alıp almama durumu mutlaka sorgulanmalıdır.
Bu hastalıkta tek taraflı böbrek gelişiminde bozukluk olması veya inmemiş testiste görülebilir. Genellikle ergenlik döneminin gecikmesiyle beraber bunlara tanı konulur. Bu hastalarda infertilite tedavisi yanında mutlaka genetik çalışmalarında yapılması gerekir.
Diğer bir doğuştan hipo-hipo nedeni ise PRADER-WİLLİ SENDROMU’dur. Bu hastalıkta da hipo-hipo, azospermi, obezite, inmemiş testis birlikte görülür. Bu hastalarda çok ciddi başka hastalıklar olduğu için genellikle infertilite nedeniyle tedavi edilmezler. Sonradan oluşan hipo-hipolar geçirilen cerrahilere, hormon salınmasını sağlayan bezlerdeki emboli ataklarına, geçirilen enfeksiyonlara ve tümörlere bağlı olarak hipofiz bezinin etkilenmesi sonucunda oluşurlar.
Hipo-Hipo Hastalar Doktora Ne Zaman Gelir?
Genellikle hipo-hipo hastalar doktora 10’lu yaşların sonunda ergenliğin gecikmesiyle beraber gelirler. Çocukların yaşları ilerlemesine rağmen kıllanma olmaz, yaşıtlarından daha kısa kalırlar. Bu yaşlarda çocuklarda ciddi bir hormonal problemin olup olmadığı çocuk endokrin doktorları tarafından değerlendirilir.
Bunlar kendi haline bırakıldıklarında genellikle 18 yaşına kadar ergenliğine girebilirler veya erken dönemde başlanan endokrin tedavilerle beraber normal vücut yapıları sağlanır. Hipo-hipo hastalarda normal hormonal dengenin devamı için hayat boyu hormonal tedavi ve kontrol devam etmelidir.
Hipo-Hipo Hastalarda Amaç Nedir?
Hipo-hipo hastaların değerlendirilmesinde iki temel tedavi amacı vardır. Bunlardan birisi serum testosteron seviyelerinin normal düzeyde tutulması, vücut kıllanması ve kemik gelişiminin sağlanarak normal bir cinsel yaşam sağlanmasıdır. Diğer amaç sperm yapımın ve üreme fonksiyonlarının korunması ve sağlanmasıdır. Bu nedenle sadece testosteron replasmanı bu her iki etkiyi de yaratmaz.
Hastalarda sadece kıllanma ve seksüel fonksiyonları yerine getirmek yeterli olmayacağından FSH ve LH düzeylerinin istenilen aralıklarda tutulabilmesi için gerekli ilaç tedavilerinin planlanması fertilizasyon açısından oldukça önemlidir. Hipo-hipo hasta grubu hem cinsel fonksiyonların korunması hem de üreme fonksiyonlarının korunması açısından tedaviye son derece iyi yanıt veren hasta gruplarıdır.
Androjen Fazlalığı
Her ne kadar kulağa tezat gibi gelse de dolaşımda erkeklik hormonlarının fazla olması üst bölgelerden yani beyinden bunları kontrol eden daha üst derecedeki hormonal düzeyleri kötü yönde etkileyeceği için sperm yapımın durdurulmasına neden olur. Bunun sonucunda da serumda testosteron yüksek olmasına rağmen testis içerisinde düşük testosteron seviyesine bağlı sperm yapımı durur.
Androjen Fazlalığı Nedenleri
Androjen fazlalığı iki şekilde olur. Ya vücutta fazla salgılanır ya da dışarıdan kişiye androjen verilir. Genellikle vücudun fazla androjen yaptığı durumlar böbrek üstü bezinin büyüdüğü doğumsal hastalıklarıdır. Bunlar içerisinde en sık görüleni Konjenital Adrenal Hiperplazidir.
Bu hastalığın üreme fonksiyonları üzerine etkisi androjen fazlalığının düzeyine göre değişir. Bunların yaklaşık yarısı tedavi ile veya tedavisiz gebelik elde edebilmişlerdir. Dışarıdan verilen anabolizan steroidler ise bu hastalıktan çok daha sık görülen bir problemdir.
Erkeklerde sperm fonksiyonlarında bozulma üreme fonksiyonlarında gerilemeye neden olur. Performans arttırmak için kullanılan ürünler, spor yapanların yanlış yönlendirilmesi, yüksek doz anabolizan steroid kullanan atletlerin sperm fonksiyonlarının bozulmasına neden olmuştur. Genellikle bu steroidler bırakıldığında etkileri dört ayda gerileyebileceği gibi bir yıldan daha fazla süren azospermi durumları da mevcuttur.
Dışarıdan testosteron kullanımı sonrasında meydana gelen azospermilerin ne kadar sürede düzeleceği ya da düzelip düzelmeyeceği bunların ne kadar dozda ve ne kadar süreyle kullanıldığına bağlıdır.
Prolaktin Yüksekliği (Hiperprolaktinemi)
Erkeklerde prolaktin yüksekliğinden sertleşme bozuklukları, serum testosteron seviyesindeki düşmeler ve libido azalmaları durumunda şüphelenir. Bunun dışında prolaktin yüksekliği kullanılan ilaçlara, psikolojik düzensizliklere, strese ve hipofiz bezindeki tümörlere bağlı olarak ortaya çıkabilir.
Prolaktin düzeyi yüksek saptandığında mutlaka en az bir defa daha doğrulanmalıdır. Prolaktin yüksekliğinde hipofiz bezinde herhangi bir problem olup olmadığını görmek açısından MR görüntüleme önerilmektedir. Hipofiz bezinde ortaya çıkacak adenomların boyutlarına göre cerrahi uygulanabilmekle beraber günümüzde bunların çoğu ilaç tedavisine iyi yanıt vermektedir.
Serum prolaktin düzeylerinin istenen seviyelerine ilaç tedavisi ile beraber getirilmesi sperm sayısını ve hareketini iyi yönde etkilemektedir. Bu nedenle infertil erkeklerde prolaktin düzeyi başlangıç incelemesinde ölçülmelidir.
Östrojen Fazlalığı
Östrojen fazlalığının en önemli etkisi hipofiz bezinden salgılanan üreme ve seksüel fonksiyonları kontrol eden hormonların baskılanarak bu fonksiyonların bozulması yönündedir. Bunun yanında östrojen fazlalığı bu hormonal dengeyi bozmakla beraber sperm üretimine de direkt olarak zararlı etkiler verir. Eğer infertilitenin tek olarak nedeni östrojen yüksekliği ise FSH, LH ve testosteron düşük östrojen yüksek izlenecektir.
Östrojen yüksekliğinin erkeklerdeki en sık nedeni karaciğer hastalığıdır. Obezite östrojen yüksekliğine neden olabilir. Bunun yanında nadir görülmekle beraber östrojen üreten tümörlerde benzer etkilere neden olabilir. Bazı özel testis tümörleri geliştiğinde serumda ölçülen östrojen düzeyi yüksek saplanacaktır.
Obez hastalarda östrojen yüksekliğinin nedeni yağ dokusunda bulunan özel bir enzim nedeniyle testosteronun östrojene çevrilmesidir. Erkeklerde testosteron düzeyi kilo ile ters orantılıdır. Kilo arttıkça testosteron seviyesi azalacaktır. Bu nedenle obez hastalarda kilo verilmesi hem cinsel sağlık hem de fertilizasyon yani çocuk sahibi olmak açısından oldukça önemlidir.
Azospermi hormonal bozukluklar ile ilgili aklınıza takılan soruları altta bulunan yorumlar kısmından bana iletebilirsiniz. Azospermide hormonal bozuklukların tedavisi için Ankara kliniğim ile irtibata geçebilirsiniz.
15 Yorum. Yeni Yorum
Yazılarınız harika…tesekkur ederiz…lakin bı sorun olacak olursa Progesteron erkek de yüksek geliyorsa bu ne manaya gelir peki
Erkeklerde progesteron rutin olarak baktığımız hormonlar içerisinde değildir. Diğer hormon testleriyle beraber değerlendirmek gerekir. E2 hormonu bu bakımdan daha önemlidir. Ancak bakılmış ve progesteron yüksek bulunmuşsa bir süre sonra tekrar yapılıp bir üroloji muayenesi yapılmasında fayda vardır.
Eşimde prolaktin yukseligi ve testesteron dusuklugu var sperm sayısı 0 hormon tedavisi ile sperm görülebilir mi
Prolaktin yüksekliği ve testosteron düşüklüğü bu tarz problemlere neden olabilir. Bunlar düzeldikten sonra mutlaka sperm bulunur diyemeyiz ancak bir sonraki aşamaya geçebilmek için genetik incelemelerle beraber hormon değerlerinizin ürolojik muayenede değerlendirilmesinde fayda var. Geçmiş olsun.
Hocam prolaktin 22, estradiol 47, fsh <0.30, testosteron 490, lh ise 1.71
Bu testlerden sonra semen testi verdim. Total 63 milyon sperm çıktı. Sayı ise 21 milyon. Hızlı ileri 0 yavaş ileri 10, yerinde hareket 25 çıktı. Normal form 1 patolojik 99. Doktor femara verdi. Bu ilaç östrojeni düşürecekmiş. Östrojen düştükten sonra semen testimde artış olur mu.
Hormon değerleriniz tamamen normal değil muhtemelen kullandığınız tedavilere bağlı FSH hormonunuzun düştüğünü görüyoruz. Mikroskopla sayılacak ayrıntılı bir sperm tahlili yaptırmanızda fayda var. Muayene ile beraber yeni sperm testinizin tekrar değerlendirilmesi gerekir. Geçmiş olsun.
Kaza sonucu sertlesme problemi çekiyorum sertlesme oluyor ama eskiye nazaran 100de 50 60 tedavi olurmu kaza is kazası duvarla is makinesi arasına sıkıştım kaşıklar deformasyon ye şişme ve morarma oldu iyileştim ama bu problem kaldı
Geçmiş olsun. Yaşadığınız iş kazasının üzerinden ne kadar süre geçtiğini bilmediğim için bir yorum yapmak zor olmakla beraber bu travma sonrasında testislerde meydana gelecek harabiyet hormonal dengenizi değiştirebilir. Öncelikle bu açıdan mutlaka üroloji muayenesi ve hormonlarla beraber değerlendirmemizin doğru olduğunu düşünüyorum. Geçmiş olsun.
merhaba. ben yurtdisindan yaziyorum. bende ozosperm sorunu var. sperm sayisi 0. prolaktin yuksekligi var. hangi tedavile iyilesirim yada iylesmek mumkunmidir. onceden cok tessekurler hocam
Azospermide hormonal ve genetik incelemelerin yapılması çok önemlidir ancak üroloji muayenesi de en az bunlar kadar önem arz eder. Prolaktin yüksekliğinin miktarı önemli olmakla beraber sperm yapımını etkiler. Tüm testleriniz ve muayenenizle beraber bir yol haritası çizilmesinde ve zaman kaybedilmemesinin gerekli olduğunu düşünüyorum. Geçmiş olsun.
17 yaşında burun estetik ameliyatı olana kadar herşey normaldi, Antestezi kontrolünde idrarda sperm çıkmıştı.32 yaşında varikosel çift taraf sol grade 3, sağ ise grade 2 olduğumu öğrendim. Operasyonla düzeltildi. 33 yaşındayım fsh lh prolaktin normal. Testosteron düşük. Sperm yok. Testis hacmi 13 cc’den 16,5 cc ye ilaç tedavisiyle geldi. İlaç tedavisi sırasında testosteron normal fsh lh normal fakat sperm yok. Genetik temiz. Ultrason temiz. Hipofiz bezi dışında herşey kontrol edildi. Ergenlikten beri göğüs büyümesi ve kolay kilo alma var ama boy kilo dengemde çok abartılı değil. Acaba hipofizde adenom kontrolü yaptırmak gerekir mi ?
Bahsettiğiniz durum azospermi durumu. Anladığım kadarıyla herhangi bir tese işlemi yapılmamış. Öncelikle azospermi tanı basamaklarından olan genetik inceleme yapılmalı sizde yapılmış ve temiz görünüyor. Hormonlarınızı söylemişsiniz. Üroloji muayenesi ile beraber bunun ne tip bir azospermi olduğu kontrol edilmeli eğer hormon düzeyleriniz hipofiz bezinde bir problem olduğunu düşündürüyor ise hipofiz adenomu açısından kontrol yapmak gerekebilir ancak azospermide hipofiz bezi kontrolü rutin istenen bir inceleme değildir. Geçmiş olsun.
Hocam 24 yaşında bi erkeğim. Testosteron seviyem 5, prolaktin seviyem 200. Sizce ilaç tedavisi uygulanırmı ?
Herhangi bir şikayet olmadan hormonal tedavi ve inceleme genellikle rutin olarak yapılmıyor. 24 yaşında böyle bir inceleme yaptırmanızı gerektirecek durum ve şikayetler üroloji doktoru tarafından değerlendirilmeli. Hormonal tedaviler dikkatli ve takip altından yapılması gereken tedavilerdir. Bu nedenle bir üroloji kontrolü yapılmasında fayda var. Geçmiş olsun.
Merhaba hocam Lh hormonu yüksek çıktı
Erkek 10.3 Rbc hormonu yüksek MPV yüksek mch-mchc düşük çıktı bu hormonlar
Cinselligim yok hiçbir şekilde ilişki sertlik istek yok nedir acaba ne yapmam gerekiyor