Genellikle hipo hipo diye bahsettiğimiz bu hastalık gerçekte Hipogonadotropik Hipogonadizm diye bilinen bir hastalığın kısaltılmış ismidir. Erkeklerde bu hastalığın klinik önemi infertilite yani kısırlıkla olan ilişkisinden dolayıdır. Hipo hipo dediğimiz hastalık doğuştan veya sonradan meydana gelmiş olabilir.
Önemli Başlıklar
Hipogonadotropik Hipogonadizm Nedir?
Erkeklerde üreme sistemi hormonlar tarafından kontrol edilir. Bu hormonal kontrolde patron beyin içerisinde hipotalamus dediğimiz bir organdır. Buradan çıkan komutlar hemen yakınındaki hipofiz dediğimiz beze gelir. Yukarıdan aldığı emirlere göre bu bez yani hipofiz vücutta gerekli yerlere hangi hormonları salgılamalarını istiyorsa sinyaller gönderir. Erkek üreme sağlığı açısından da bu bezden çıkan FSH ve LH kritik öneme sahiptir. FSH hormonu sperm yapımını LH hormonu ise testosteron yapımını kontrol eder. Hipofiz bezinden gelen bu emirler testisleri etkiler. Erkek üreme kapasitesini kontrol eden bu ana hormonal sisteme hipotalamo-hipofiz-gonadal hormonal ark diyoruz. İşte hipo hipo dediğimiz durumda bu sistem bozulur. Doğuştan veya sonradan kazanılabilen bu hastalığın sıklığı yaklaşık her on bin doğumda bir kişide görülür.
Sonradan ortaya çıkan hipo hipo hastalığına herhangi bir nedene bağlı hipofiz bozuklukları, kullanılan bazı ilaçlar, beyin travmaları, hipofiz bezi ve çevresini etkileyen radyoterapiler ve bazı sistemik hastalıklar neden olabilir.
Hipo Hipo’da Erkek Nasıl Etkilenir?
Hipo hipo testosteron dediğimiz erkeklik hormonunun ileri derecede düşük olmasıyla sonuçlanan bir durum olduğu için erkeğin hayatında testosteronun en kritik rol oynadığı ergenlik döneminde bu durum fark edilmeye başlar çünkü hipo hipo hastalığına sahip erkek çocuk, testosteron eksikliğinden dolayı ergenlik döneminde başlaması gereken cinsel olgunlaşmanın başlamaması, geç başlaması veya başladıktan sonra bir aşamada durmasıyla karşı karşıya kalır ve genellikle eğer aile tarafından kontrol edilirse bu dönemde yapılacak doktor kontrolü ile çok rahatlıkla tanı konur. Başlanan tedavi ile beraber erkek çocuk gelişimine devam eder ve cinsel gelişiminin başladığı görülür.
Hipogonadotropik Hipogonadizm Erkekler’de Hangi Hormonları Etkiler?
Bu hastalık hem erkeklerde hem kadınlarda görülebilen bir klinik durum doğurur. Erkekte etkileri cinsel gelişim ve çocuk sahibi olma yönündedir. Erkek üreme sisteminde en tepedeki hormon, GnRH denilen ve hipotalamustan salgılanan hormondur. Bu hormona erkek üreme sistemi açısından patron diyebiliriz çünkü erkek üreme sistemini hormonal olarak bu hormon kontrol eder. Bu hormon hipofiz bezine girerek burada LH ve FSH salınımı sağlar. Bilindiği gibi LH ve FSH testisler üzerine etkisi ile beraber; LH leydig hücrelerinden testosteron sentezini, FSH ise sperm üretimini kontrol eder. Bu etkisini sertoli hücrelerini uyarmak şeklinde yapar. Erkek üreme sisteminde hormonlar hep bir üstündeki hormonu kontrol eder yani LH hormonu testosteron üretimini sağlar, testosteron üretimi arttığında artan testosteron LH üretimini azaltır. FSH hormonu da sperm yapımını arttırırken bunu azaltan hormon da İnhibin B’dir. İnhibin B hormonunu sertoli hücreleri salgılar. İnhibin B, FSH salınımı azaltmak yönünde etki gösteren bir hormondur.
Hipo hipo durumunun hormonal sonuçları erkeğin gelişimini, bebeklik döneminden başlayarak çocukluk, ergenlik, yetişkinlik ve ileri yaş döneminde etkiler. Bu nedenle bu hastalığın takibi sadece çocuk sahibi olmak istediği dönemde değil hayatı boyunca yapılmalıdır. Hastalığın tanısı çoğunlukla ergenlik dönemine geçiş yavaşladığı için bu dönemde anlaşılacaktır. Ancak bu dönemde yapılan tedavi genellikle cinsel gelişim üzerine olacağı için kullanılan ilaçlar çocuk sahibi olma yönünde değildir.
Hipo Hipo Hastalığı Neden Olur?
Hipo hipo diye kısaltarak bahsettiğimiz Hipogonadotropik hipogonadizm doğuştan veya sonradan etkiyle beraber ortaya çıkabilir. Genellikle doğuştan ortaya çıkan hipo hipo hastalarını, erkek infertilitesi kliniklerinde görüyoruz. Çok sayıda nedeni olmakla beraber Kallman Sendromu doğuştan ortaya çıkan hipo hipo hastaları için gördüğümüz bir tipidir. Bu hastalığının ilginç bir özelliği hastaların hormonal durumlarının dışında koku alamamalarıdır. Bazen ilginç şekilde hasta, hastalık tanısı alana kadar yani uzun yıllar boyunca koku almadığını fark etmez. Bütün hipo hipo hastalarında bu durum görülmez çünkü bu, Kallman sendromuna ait klinik bir durumdur. Kallman sendromundan şüphelenildiğinde yani hasta hem hormonal durumuna bağlı, hem hormonal olarak hipo hipo hem de koku almıyor ise genetik olarak yapılacak tahlillerle beraber bu hastalığın tanısı konulabilir. Bu hastaların koku almamalarının nedeni beyinde koku alma merkezi ile biraz önce bahsettiğimiz erkek üreme sistemindeki patron hormon GnRH’nın anne karnında beyinde gelişim bölgelerinin, birbirine yakın olmasıdır. Bunu etkileyen bir durum her iki fonksiyonu da etkilemektedir. Bu hastalığa tanı konulduktan sonra takipleri hormonal düzeylerine göre yapılır.
Bazı genetik hastalıklar kendi bulguları dışında beraberinde hipo hipo hastalığını da taşırlar ancak bunların bir kısmı çok ciddi genetik bozukluklar olduğu için infertilite problemi ile doktor karşısına gelene kadar çok ciddi sağlık problemleri ile uğraşırlar ve genellikle biz bunları infertilite kliniklerinde görmeyiz. Bu hastalıkların bir kısmına tanı koymak bile zor olabilir. Bizim infertilite kliniklerinde gördüğümüz ve tedavi etmeye çalıştığımız hipo hipo hastalar genellikle doğuştan bu duruma sahip olan hastalardır. Nadiren sonradan edinilmiş hipo hipo hastaları da çocuk sahibi olmak isteğiyle infertilite polikliniklerine gelirler.
Hipo Hipo Tanısı Nasıl Konulur?
Birçok hormonu etkileyen hipo hipo hastalığı testosteron eksikliği nedeniyle erkeklerde ergenlik döneminde cinsel olgunlaşmayı yaşıtlarından daha geride veya hiç olmamasına neden olur. Olması gereken yaşta ergenliğe girmeyen erkek çocuklar için ergenlikte gecikme en önemli hipo hipo tanısı koyma nedenlerindendir. Ergenlik döneminde artması gereken hormon seviyeleri artmaz ve böylece erkek çocukta ergenlik gelişimi izlenmez. Ancak ergenlikteki gecikme her zaman hormonal bir problem olduğu anlamına gelmez bu nedenle ayrıntılı bir hormonal ve fiziki inceleme sonrasında ne yapılacağına karar verilir. Bu dönemde eğer tanı konulup tedavi başlanırsa erkek çocukta fiziki gelişim hızlanacak ve yaşıtlarına benzer bir ergenlik gelişimi sağlayacaktır. İnfertilite yani kısırlık ise hipo hipo hastalarında ortaya çıkan en önemli şikayetlerden biridir.
Erkeklerde hipo hipo durumundan şüphelenilmesini sağlayan ergenliğe girememe durumlarında testis ve penis boyunda küçüklük, yapılan ultrason incelemelerinde prostatın olması gerekenden daha düşük boyutta olması, vücuttaki; yüzde koltuk altında ve genital bölgelerdeki kıllanmanın olmaması, ses değişikliğinin olmaması, jinekomasti dediğimiz göğüslerde büyüklük ve kemik dansitesinin düşük olması sık görülen bulgulardır.
Hipo Hipo Hastalarında Laboratuvar ve Görüntüleme Yöntemlerinde Neler Bulunur?
İnfertilite nedeniyle hipo hipodan şüphelenilen hastalarımızda en önemli laboratuvar bulgusu testosteron, FSH ve LH düzeylerindeki belirgin düşüklüktür. Erkeklerde hormonal inceleme yaptığımızda, tercihen analiz için kanların sabah 10’dan önce alınmasını öneriyoruz. Çünkü hormonlar belli bir düzen altında ara ara salgılanıyor ve ölçüm için en uygun saatler bu saatler olarak karşımıza çıkıyor. Her üç hormonunda aynı anda ileri derecede düşüklüğü de bize hipo hipo için ipucu verir. Bu aşamadan sonra tanıda bazı hormonların verilerek tekrar kan testlerinin yapılması da uygulanan endokrin incelemelerindendir. Hastanın daha önce tanısı yok ise bunun doğuştan mı sonradan mı olduğunu görmek açısından bu hormonal sistemi görüntüleyen manyetik rezonans yöntemi kullanılarak görüntüleme yöntemine geçilebilir.
Hipogonadotropik Hipogonadizm Tedavisi
Erkekte hipo hipo tedavisi iki nedenle önemlidir. Bunlardan birisi normal cinsel ve vücut gelişiminin sağlanması diğeri ise üreme fonksiyonunun rehabilitasyonudur. Bu nedenle tedavi genellikle tanı konduğu döneme göre değişir. Ergenlik döneminde ortaya çıkan problemler nedeniyle tanı konulan hastalarda genellikle testosteron tedavileri sık uygulanır. Testosteron tedavileri hipo hipo hastalarında ergenlik döneminde hızlı bir düzelme sağlar. Ancak çocuk sahibi olmak isteyen erkeklerde testosteron tedavisi amaca yönelik bir tedavi yöntemi değildir. Bu durumda üreme sisteminin kontrolünü sağlayan FSH ve LH hormonunun birlikte düzenlenmesi gerekecektir. Üreme fonksiyonları açısından anahtar role sahip olan FSH hormonu istenilen düzeye gelmeden erkekte sperm üretimini uyarmak çok mümkün olmayacaktır. Bu nedenle erkeklerde çocuk sahibi olmak açısından hipo hipo tedavisi planlanırken hMG ve hCG tedavileri hasta için uygun protokollerde uygulanacaktır. Bu tedavilerle beraber yeterli hormon seviyelerine ulaşılması amaçlanmaktadır.
Hipo Hipo Hastalarında İnfertilite Tedavisi
Hipo hipo hastalarında belli bir yaşa gelindiğinde en önemli problem infertilitedir. Erken yaşlarda kullanılan testosteron hormonu dışında infertilite için gelen hastalarda tedavi öncelikle sperm analizine göre planlanır çünkü tüm hipo hipo hastalarında sperm parametreleri aynı şekilde değildir. Eğer ilk tanı anında hormon düzeylerine göre sperm analizinde sağlıklı sperm hücreleri olan hastalar varsa bunlar ayrıca değerlendirilmelidir. Hipo hipo durumu erkek infertilitesinde medikal tedaviye en iyi yanıt veren erkek infertilitesi başlığıdır. Oldukça yüksek oranlarda tedaviyle beraber ejekülatta sperm görülmesi sonucuna ulaşılabilir. İlaç tedavisi ile beraber sperm üretimi başlayan hastalarda yardımcı üreme teknikleri ile beraber gebelik veya spontan gebelik görülebilir. İlaç tedavisi bütün hastalarda aynı sonucu vermez. Bunu etkileyen en önemli kriterler tedaviye başlandığındaki testis hacmi, erkekte inmemiş testis gibi duruma ek başka bir problemlerin olup olmaması, daha önce testosteron tedavisi alıp almaması veya hangi dozlarda aldığı bu durumu etkiler. Testis hacmi ne kadar küçük ise hormonal tedaviye ihtiyaç o kadar uzun olabilir. Genellikle tedavi başlandıktan sonra 6-12 aylık bir tedavi ile beraber sonuçlar değerlendirilebilir. Ancak biraz önce bahsettiğimiz durumlarda tedavi 2 yıla kadar uzayabilir.
Hipo Hipo Hastalarda İnfertilite Tedavisinin Sonuçları
Biraz önce bahsedildiği gibi erkek infertilitesinin medikal tedaviye en iyi yanıt veren grubudur. Tedavi başarısı hastanın özelliklerine göre kişiden kişiye değişir. Tedavi başlandıktan sonra ilk bir yıl içerisinde kendiliğinden gebelik elde edilen hastalar olabileceği gibi menide sperm çıkışı 2 yıl sonra başlayan ve yardımcı üreme teknikleri gereken hastalarda olabilir. Hipo hipo hastalarının hepsinde sperm çıkışı sağlanması mümkün olmayabilir. Ancak yardımcı üreme tekniklerinin kuralları geçerli olmakla beraber diğer faktörlerde olumlu yönde ise bu hastalarda ilaç tedavisinden olumlu sonuçlar alma oranları mümkündür.
Uzun süre medikal tedaviye rağmen sperm çıkışı sağlanamayan hipo hipo hastalarda TESE yöntemi ile sperm elde edilmesi de mümkün olabilir. Bu şekilde sperm elde edilerek yardımcı üreme teknikleri ile beraber çocuk sahibi olmak mümkün olabilecektir.
Hipo Hipo İçin Uzman Yorumu
Erkek infertilitesinde hipo hipo hastaları çok özel bir yere sahiptir. Çünkü medikal tedavi ile dışarıya sperm çıkma ihtimali en yüksek hasta grubudur. Hasta iyi analiz edildiğinde yeterli süre ve yeterli miktarda tedavi edildiğinde spontan gebelik veya tüp bebek yöntemleri kullanılarak çocuk sahibi olma ihtimalleri hiçde az değildir. Hipo hipo hastalarda başarıyı etkileyen önemli faktörlerden birisinin testis hacimleri olduğu düşünüldüğünde yeterli medikal tedavi yapılmadan TESE işlemlerinin yapılması çok önerilmemelidir. Eğer kadına bağlı faktörlerde izin veriyorsa yeterli dozda ve yeterli sürede medikal tedavi ile beraber yakın takip, bu hastalar için oldukça önemlidir. Bazı durumlarda ilaç tedavisinden sıkılıp doktor takibini bırakan ya da TESE yapılması için başka bir doktor takibine giren hasta gruplarında erken dönemde girişimsel işlemlerin yapıldığını görüyoruz. Bu nedenle hormonal tedaviler belli bir aşamaya gelene kadar takip yakından yapılmalıdır.
Hipo hipo hastalığı erkek infertilitesi açısından uzman ellerde hızlı tanı konulabilen ve başlanan tedaviyle olumlu sonuçlar alınabilen bir tanıdır. Tedavi çocuk sahibi olduktan sonrada belirli aralıklarla devam etmelidir.
4 Yorum. Yeni Yorum
Hipo hastası çocuk tedavisinden sonra iğneler bırakıldıktan sonra sakal bıyık dökülür mü
Dökülürse hangi ilaç kullanılır tşk
Hipo Hipo için verilen ilaç tedavileri hormonları normale getirdiğinde çıkan sakal ve bıyıklar tedavi bırakıldığında, hormonlar tekrar düşeceği için eskisi gibi kalmayacaktır. Bu tarz tedavilerde idame tedavisi dediğimiz devam tedavileri doktor tarafından planlanırsa bu tarz sonuçlarla daha az karşılaşılabilir.
Meraba hipo hastası doktorun kontrolünde kaç yıl süre içerisinde hastalık tedavi edilir
Hipo Hipo hastalığında tedavi ve takip, değişen protokollerde ömür boyu sürmelidir. Tedavi ömür boyu devam etmese bile doktor takibinden çıkmamak gerekir çünkü bu hormonların eksikliği yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyecektir.